در روز جمعه خرید و فروش از چه زمانی مکروه و حرام می­شود و وقتی که اذان چند مسجد را می­شنوم، اذان کدام مسجد معتبر است که باید بعد از آن به­ سوی نماز بروم و انجام دادن معامله مکروه می باشد؟

الجواب باسم ملهم الصواب

در ابتدا بنابر نظریه بعضی علما اگر کسی زود و قبل از زوال به­ سوی نماز برود مستحق دریافت ثواب فراوان می­شود؛ اما اگر کسی تا بعد از زوال نتوانست به­ سوی مصلی برود، درنظر داشته باشد که با دخول وقت، رفتن لازم است چه اذان گفته شده باشد، چه گفته نشده باشد؛ «والأصح أنه الأول باعتبار الوقت، وهو الذي يكون على المنارة بعد الزوال»، البته با این تفاوت که تا قبل از شروع به اذان­ گفتن، رفتن به­ سوی نماز مستحب و خوب است و وقتی اولین اذان را شنید، باید لزوما برای نماز برود و خرید و فروش ممنوع است؛ نباید تا وقت اذان دوم منتظر بماند؛ زیرا چه بسا با تاخیر در رفتنش، از خواندن نماز سنت باز ماند و یا منجر به ترک نماز می­شود. پس بهتر است که هرچه زودتر راهی مصلی شود و به قصد راز و نیاز با پروردگار خویش، همه­ ی آنچه را متعلق به دنیاست، ترک کند، تا با موفقیت به کارهایش رسیدگی کند.

الدلائل:

ـ في الهندیة:

ويجب السعي وترك البيع بالأذان الأول، وقال الطحطاوي: يجب السعي ويكره البيع عند أذان المنبر وقال الحسن بن زياد المعتبر هو الأذان على المنارة والأصح أن كل أذان يكون قبل الزوال فهو غير معتبر والمعتبر أول الأذان بعد الزوال سواء كان على المنبر أو على الزوراء، كذا في الكافي.^([1])

ـ وفي تبيين الحقائق:

وقال بعض العلماء يجب السعي وترك البيع بدخول الوقت؛ لأن التوجه إلى الجمعة يجب بدخول الوقت، وإن لم يؤذن لها أحد؛ ولهذا لا يعتبر الأذان قبل الوقت.^([2])

ـ وفي الموسوعة الفقهية الکویتیة:

المعتبر عند الحنفية في وجوب السعي وترك البيع، هو دخول الوقت، ولهذا قيّدوا به الأذان فيما تقدم، فانبغی بذلك ثبوت كراهة البيع بعد الزوال، وانتفاؤها قبله.^([3])

---

([1]) الفتاوی الهندیة، ج1 / ص188 /کتاب الصلاة، الباب السادس عشر في صلاة الجمعة، دار إحیاء التراث العربی.

([2]) تبيين الحقائق، ج1 / ص537 /کتاب الصلاة، باب صلاة الجمعة، مکتبة أشرفیة، کويته.

([3]) الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ج9 / ص228 / مادة: بیع منهي عنه، مکتبة علوم الإسلاميه، کويته.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=4355
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.