دارالافتاء مجازی حمادیه اهل سنت و جماعت – بر اساس فقه حنفی
الجواب باسم ملهم الصواب
در ابتدا باید گفت که نمازخواندن با فکر آرام و خشوع کامل و جمع کردن حواس به قبولیت نزدیکتر است و به انسان حس آرامش می دهد. چه خوب است که از تفکر و درنگ بر چیزهای منافی با نماز دوری کنیم!
حال اگر شخصی در نماز فکرش به چیزی دیگری رفت یا در موارد نماز شک کرد؛ چنانکه به اندازه انجام یک رکن یا همان خواندن سه تسبیح «سبحان ربي الأعلی» این فکرکردنش طول کشید، باید سجده سهو بکند. اگر سجده سهو انجام ندهد، نمازش درست نشده. بر اوست تا نمازش را دوباره بخواند. بعضی علما فرمودند: به اندازه خواندن «اللهم صلّ علی محمد»، اما قول راجح آن است که اندازه همان یک رکن که به اندازه خواندن سه تسبیح باشد.
الدلائل:
ـ في رد المحتار:
قوله ( وتأخير قيام…الخ ) أشار إلى أن وجوب السجود ليس لخصوص الصلاة على النبي بل لترك الواجب وهو تعقيب التشهد للقيام بلا فاصل؛ حتى لو سكت يلزمه السهو كما قدمناه في فصل إذا أراد الشروع. قال المقدسي: وكما لو قرأ القرآن هنا أو في الركوع يلزمه السهو مع أنه كلام الله تعالى، وكما لو ذكر التشهد في القيام مع أنه توحيد الله تعالى. وفي المناقب أن الإمام رحمه الله رأى النبي في المنام فقال: كيف أوجبت السهو على من صلى علي؟ فقال: لأنه صلى عليك سهوا، فاستحسنه. قوله (وفي الزيلعي…الخ ) جزم به المصنف في متنه في فصل إذا أراد الشروع وقال: إنه المذهب. واختاره في البحر تبعا للخلاصة والخانية. والظاهر أنه لا ينافي قول المصنف هنا: «بقدر ركن». تأمل، وقدمنا عن القاضي الإمام أنه لا يجب ما لم يقل: «وعلى آل محمد» وفي شرح المنية الصغير. أنه قول الأكثر وهو الأصح. قال الخير الرملي: فقد اختلف التصحيح كما ترى، وينبغي ترجيح ما قاله القاضي الإمام.([1])
ـ وفي مجمع الأنهر:
(وتأخیر القیام إلی الثلاثة بزیادة علی التشهد) واختلفوا في قدر الزیادة فقال بعضهم: بزیادة حرف وکلام المصنف یشیر إلی هذا، وقیل بعضهم: بقدر رکن وهو الصحیح کما في أکثر الکتب وقال بعضهم: بقوله: الله م صلّ علی محمد، وقال بعضهم: لا یجب حتی یقول: وعلی محمد، والأول أصح.([2])
ـ وفي فتاوای عثماني، قال المفتی محمدتقی العثمانی حفظهالله :
نتیجه ای که از این تحقیق به دست می آید این است که به مجرد نشستن سجده ی سهو واجب نمیشود؛ بلکه با تأخیری که به مقدار یک رکن باشد سجده ی سهو را واجب میگرداند، و تعیین آن به اندازه ی سه تسبیح است.([3])
([1]) رد المحتار ، ج2/ ص657/ کتاب الصلاة ، باب سجود السهو، دارالمعرفة.
([2]) مجمع الأنهر في شرح ملتقی الأبحر، ج1/ص221/ کتاب الصلاة، باب سجود السهو، المکتبة الحبیبیة، کوئته.
([3]) فتاوای عثمانی، ج2/ ص149/کتاب الصلاة /فصل سجود السهو، ناشر: عثمان غنی.
و الله اعلم بالصّواب
آدرس فتوا:
https://hamadie.ir/fiqh/?p=4290
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.