تحجیر در اصطلاح شرع و فقه اسلامی به چه چیزی می‌گویند؟

جواب:

مراد از «تحجیر» این است که شخص با چیدن سنگ در جوانب چهار گانه یک قطعه زمین موات([1])، مانع تصرف دیگران شود. واژه‌ی «تحجیر» عربی و از ریشه‌ی «حجر» به معنای «منع» اشتقاق یافته است. تحجیر با مواردی از جمله: گذاشتن سنگ، تنه‌ی درختان، گذاشتن خار و خاشاک یا بوته ها و ریختن خاک بر روی آن طوری که مشخص باشد، کاشتن نهال در چهار طرف، یا حفر چاه بر روی آن زمین. تحجیر علامت سابقه اقدام و مقدمه احیا است، و شخص اقدام کننده دارای حق اولویت است.

دلیله:

ـ في رد المحتار:

قوله: ومن حجر: بالتشديد، ويجوز فيه التخفيف لأن المراد فيه منع الغير من الإحياء. وفي المبسوط: اشتقاق الكلمة من الحجر وهو المنع؛ لأنه إذا علم في موضع الموات علامة فكأنه منع من إحياء ذلك فسمي فعله تحجيرا اهـ شلبي عن المجتبى ط قوله: من حجر أو غيره: قال في غاية البيان: ثم الاحتجار يحصل بوضع الحجر على الجوانب الأربعة وكذا بوضع الشوك والحشيش مع وضع التراب عليه من غير إتمام المسناة، وكذا إذا غرس حول الأرض أغصانا يابسة أو نقى الأرض من الحشيش أو أحرق ما فيها من الشوك وغير ذلك أو حفر من البئر ذراعا أو ذراعين، وفي الأخير ورد الخبر هداية.([2])


([1]) زمین‌های موات به زمین‌های غیر آبادی گفته می‌شود که دارای مشخصه‌های زیر باشند:

1ـ مجهول بودن سابقه مالکیت خصوصی؛ 2ـ عدم مشغولیت به زراعت و…؛ 3ـ نداشتن مالک در حال حاضر.

([2]) رد المحتار: (10/8)، کتاب إحیاء الموات، ط: دار المعرفة.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=4246
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.