زید در زمین خودش چاهی حفر کرده است که آب زیادی داشته است، پس از مدتی در همسایگی زید، شخصی دیگر در ملک خودش اقدام به حفر چاهی عمیق تر از چاه زید می‌کند. آن چاه اکنون پرآب تر از چاه زید است و طبق ادعای زید، آب چاه او پس از حفر چاه در همسایگی‌اش کمتر شده است؛ حال زید ادعا دارد که همسایه‌اش باید در این باره جوابگو باشد و به او خسارت پرداخت کند، آیا ادعای زید صحیح است؟

جواب:

ادعای زید صحیح نیست، چون وقتی که زمین همسایه در ملکیت خود او است، پس او مختار است که در ملک خودش به هر صورت که می‌خواهد تصرف کند؛ گرچه آن تصرف حفر چاه باشد طوری که با حفر چاه توسط همسایه، آب چاه زید کم شده باشد، زیرا هر کس حق تصرف در ملک خویش را دارد؛ بویژه اینکه مسأله در رابطه با آب زیر زمینی است که در ملک هیچ کس نیست.

دلایل:

ـ في البنایة:

والأصل فيه: أن الماء تحت الأرض غير مملوك لأحد فليس له أن يخاصمه في تحويل ماء بئره إلى بئر الثاني كالتاجر إذا كان له حانوت وآخر أخذ بجنبه حانوت آخر مثل تلك الحانوت فكسد من تجارة الأول لم يكن له أن يخاصمه. وكذا لو حفر بئرا في ملكه أعمق من البئر التي في دار جاره فجرى إليها الماء.([1])

ـ وفي شرح المجلة للعلامة علي حیدر:

{المادة: 1291}:(ليس لبئر حفرها شخص في ملكه حريم، ولجاره أيضا أن يحفر بئرا أخرى في ملك نفسه قرب تلك البئر وليس لذلك الشخص منع جاره من حفر البئر بقوله: أنها تجذب ماء بئري) ليس لبئر حفرها شخص في ملكه حريم في ملك آخر فلذلك لجاره أيضا أن يحفر بئرا أخرى في ملك نفسه قرب تلك البئر.([2])


([1]) البنایة شرح الهدایة: (303/12)، کتاب إحیاء الموات، حفر الثاني بئرا وراء حريم الأولى فذهب ماء البئر الأولى، ط: دار الفکر.

([2]) درر الحکام شرح مجلة الأحکام: (294/3)، ط: دار الجیل.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=4244
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.