شخصی نذر کرد که اگر فلان مشکل من حل شود یک ماه را روزه می گیرم، سپس در وسط همین روزها بنابر عذری مثل مرض نتوانست روزه را ادامه بدهد، حالا این شخص چکار کند؟

الجواب باسم ملهم الصواب

بعد از تحقق شرط، ایفای نذر(روزه گرفتن آن روزها) واجب است. و اگر به علت عذری نتوانست روزه بگیرد، در صورتی­که ماه معینی را نام نبرده ولی ذکر کرده که پی در پی روزه میگیرم یا نیت آن را داشته است، ماه دیگری را از سربگیرد و اگر ذکری از پی در پی گرفتن نکرده و نیت آن را نداشته، پس بجا آوردن قضای آن روزه­ها در روزهای دیگر واجب است و نیازی به از سرگرفتن روزه نیست.

شایان ذکر است که نذر کردن یک ماه روزه به دو صورت است:

1-ماه مشخصی را نام برده(مثل رجب یا شعبان و…).

2- ماه مشخصی را نام نبرده.

و هر یکی از این دو قسم از دو حالت خارج نیست:

1-اسمی از تتابع برده یا نیت تتابع کرده.

2-نه اسمی از تتابع برده و نه نیت آن را کرده.

در صورت اول که ماه مشخصی را نام برده، تتابع روزه لازم است مطلقا(چه اسمی از تتابع یا نیت آن را داشته یا خیر)، و اگر در وسط آن ماه بنابر عذری نتوانست روزه بگیرد، فقط قضای آن را در روز دیگری انجام بدهد، و ماه دیگری را از سر نگیرد؛ چرا که ماه معین و مشخص شده است.

در صورت دوم که ماه مشخصی را نام نبرده بلکه فقط گفته که یک ماه را روزه میگیرم(ولی ذکر کرده که پی در پی روزه میگیرم یا نیت پی در پی را داشته است). پس در اینصورت روزه یک ماه بصورت پی در پی بر وی لازم می­شود واگر روزی را بنابر عذری روزه نگرفت، از اول شروع کند؛ چون که در وصف(تتابع) آن خلل آورده است.

و در صورتی که ماه هم مشخص نبود(مثلا گفت سی روز یا چهل روز روزه میگیرم) و نیتی و یا ذکری از تتابع هم نیاورده بود، پس تتابع لازم نیست و نیز اگر یک روزی را بنابر عذری خورد فقط قضای آن را انجام بدهد؛ چون که تتابع بر وی لازم نیست.

الدلائل:

ــ في بدائع الصّنائع:

من قال: لله علي صوم شعبان يلزمه أن يصوم شعبان متتابعا، لكنه إن فات شيء منه يقضي إن شاء متتابعا، وإن شاء متفرقا، لأن التتابع ههنا لمكان الوقت، فيسقط بسقوطه، وبمثله لو قال: لله علي أن أصوم شهرا متتابعا، يلزمه أن يصوم متتابعا، لا يخرج عن نذره إلا به، ولو أفطر يوما في وسط الشهر يلزمه الاستقبال؛ لأن التتابع ذكر للصوم فكان الشرط هو

وصل الصوم بعينه فلا يسقط عنه أبدا. ^([1])

ــ وفي البحر:

إذا نذر أن يصوم شهرا لا يلزمه التتابع كذا في البدائع وفتاوى قاضي خان وفي الخلاصة من الأيمان من الجنس الثالث في النذر، ولو قال لله عليّ صوم شهر إن قال صوم شهر بعينه كرجب يجب عليه التتابع، ولو أفطر يوما يلزمه الإستقبال كما في رمضان وإنما يلزمه القضاء، وإن قال لله علي صوم شهر ولم يعين إن قال متتابعا لزمه متتابعا وإن أطلق لا يلزمه التتابع وفي الاعتكاف يلزمه بصفة التتابع في المعين وغير المعين ثم في الصوم والاعتكاف أفسد يوما إن كان شهرا معينا لا يلزمه الاستقبال وإن كان غير معين لزمه. اهـ.^([2])

---

([1]) بدائع الصنائع/ج2/ص212/کتاب الصوم/باب هل یجب القضاء متتابعا/ مکتبة رشیدیة-کوئته پاکستان.

([2]) البحرالرّائق/ج2/ص479/ کتاب الصوم/باب إعتكاف المرأة/دارإحیاء التراث العربي.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=3993
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.