در صورتی که شوهر بیماری «ایدز» داشته باشد، آیا همسر می¬تواند از شوهرش طلب فسخ نکاح بکند یا خیر؟

الجواب باسم ملهم الصواب

باید دانست که نزد امام ابوحنیفه و امام ابویوسف رحمهما الله، علاوه بر نامردی و مقطوع الذکر بودن، در صورت مبتلا شدن شوهر به هر مریضی­ای، همسر حق فسخ نکاح را ندارد، و نزد امام محمد رحمه الله همسر بر اثر جنون و پیسی نیز می­تواند حق فسخ نکاحش را مطالبه کند، و متاخرین احناف نیز بر همین فتوا داده­اند.

عموما اهل علم از امام محمد رحمه الله نقل کرده­اند که حق فسخ نکاح محدود به جنون، پیسی و برص می­باشد، اما از بعضی عبارات معلوم می­شود که این حصر و محدودیت درست نیست؛ چنان که علامه کاسانی رحمه الله می­فرمایند:

«خُلوُّه من كل عيب لا يمكنها المقام معه إلا بضرر كالجنون والجذام والبرص، شرط لزوم النكاح، حتى يفسخ به النكاح.»

ترجمه: برای لزوم نکاح، پاک بودن شوهر از چنین عیب­هایی لازم است که با موجود بودن آن عیب، ماندن همسر نزد شوهر،  بدون از متضرر شدن آن ممکن نباشد، مثل جنون، پیسی و جذام، که در اثر آن می­توان نکاح را فسخ کرد.

علامه زیلعی رحمه الله در تبیین الحقائق می­فرمایند:

 «وقال محمد(رحمه الله): ترُدُّ المرأة إذا كان بالرجل عيبٌ فاحشٌ بحيث لا تطيق المقام معه؛ لأنها تعذُر عليها الوصول إلى حقها لمعنى فيه، فكان كالجُبِّ والعَنَةِ.»

ترجمه: امام محمد رحمه الله می­فرمایند: اگر شوهر چنان عیب واضحی داشت که همسر نمی­ توانست با آن بماند، پس همسر می­تواند نکاح را رد کند؛ زیرا در این صورت دریافت کردن حق خودش  مشکل می­شود، بنابرین، این نوع عیب از امثال عیب نامردی و مقطوع الذکر بودن قرار داده می­شود.

گویا، نزد امام محمد رحمه الله همسر می­تواند بنابر هر بیماریِ متعدی و باعث تنفر، مطالبه تفریق و جدایی داشته باشد، و همین قول بیشتر با مزاج و فطرتِ شریعت هماهنگ، و با اصول، مقاصد و قواعد آن مطابق است، اگر در روشنی تفصیلات مذکوره دقت و بررسی شود، معلوم می­شود که علاوه بر ایمه­ی سه­گانه، نزد احناف، «ایدز» هم از جمله آن بیماری­ هایی است که به علت آن همسر می­تواند طالب فسخ نکاح باشد؛زیرا «ایدز» از پیسی و جذام نیز بیشتر قابل تنفر می­باشد، همچنین متعدی نیز می­باشد، و چون که رابطه جنسی یکی از مهم­ترین راه انتقال بیماری «ایدز» است، بنابراین شوهری که مبتلا به بیماری «ایدز» باشد، در حق همسرش در حکم نامرد می­باشد که همسر از ترس انتقال آن بیماری نمی­تواند خواهشات نفسانی خود را از طریق این شوهر تکمیل کند؛ لهذا همسر برخلاف این شوهر، دارای حق تفریق و فسخ می­باشد.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=3963
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.