شخصی که بر وی ادای زکات لازم است، این شخص مال زکات خود را به نیت زکات به یک فقیر داده اما هنگام دادن به فقیر گفته که اینها هدیه یا قرض برای تو هستند، آیا در اینصورت زکات وی ادا شده یاخیر؟

الجواب باسم ملهم الصواب

اگر شخصی مال زکات را به اسم قرض داد، زکاتش ادا شده، یعنی با زبان اگرچه اسم قرض را گرفته اما در دل نیت ادای زکات را کرده، در اینصورت زکات وی ادا شده، اگرچه شخص فقیر آن را قرض بداند، هیچ اشکالی ندارد.

همچنین اگر شخص فقیر، شخص با غیرتی بود، که اگر مال زکات را به اسم زکات به وی بدهی، هرگز قبول نمی­کند، اما اگر آن را به اسم قرض بدهی، قبول می­کند، پس در اینصورت، در دل نیت زکات کرده و با زبانش اسم قرض را بگیرد و به فقیر بدهد، جایز است و زکاتش ادا می­گردد، البته اگر بعد از آن، فقیر خواست قرض را ادا کند، او بگوید که من شما را معاف کردم و آن مبلغ را نگیرد تا وی قلبش راحت و آرام گردد.

الدلائل:

ــ في الدر:

(نوى الزكاة إلا أنه سماه قرضا جاز) في الأصح لأن العبرة للقلب لا للسان.^([1])

ــ وفي حاشیة الطحطاوي علی الدر:

قوله: (في الأصح) قال في «المنح»: والأصح روایة أنه یجزیه؛ لأن العبرة لنیة الدافع لا لعلم المدفوع إلیه إلا علی قول أبي جعفر رحمه الله تعالی.^([2])

ــ وفي الهندیة:

ومن أعطى مسكينا دراهم وسماها هبة أو قرضا ونوى الزكاة فإنها تجزيه، وهو الأصح هكذا في البحر الرائق ناقلا عن المبتغى والقنية.^([3])

---

([1]) الدر المختار/ج10/ص487/کتاب الخنثی /مسائل شتی /ط: دارالمعرفة.

([2]) حاشیة الطحطاوي/ج12 /ص404/کتاب الخنثی /مسائل شتی /مکتبة الطارق.

([3]) الفتاوی الهندیة /ج1 /ص233 /کتاب الزکاة /الباب الأول: في تفسیر الزکاة /دار الفکر.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=3945
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.