اینکه میگویند: انسان هر جا و روی هر قطعه از زمین نماز بخواند، روز قیامت آن قطعه زمین برای آن نمازگزار شهادت میدهد، آیا این قول از قرآن و حدیث و اقوال بزرگان ثبوتی دارد با خیر؟

الجواب باسم ملهم الصواب

بله، در قرآن کریم در تحت آیه­ی {يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا} [سوره­ زلزله، آیه:4] طبق یک تفسیری، این آیه بیانگر این است که در روز قیامت زمین، بر اعمال بندگان شهادت می­دهد که مومنان بر روی من، نماز و حج و عمره و غیره کرده اند، پس مومنین خوشحال می­شوند، و برای کافر می­گوید: این شخص بر روی من، شرک، دزدی، زنا، شراب خواری انجام داده، پس کافر غمزده می­گردد.

همچنین در حدیث آمده که آنحضرت صلی الله علیه وسلم آیه {يومئذ تحدث أخبارها} را تلاوت فرموده و پرسید: آیا می­دانید که اخبار زمین چیست؟ صحابه گفتند: خدا و پیامبر داناترند. فرمود: اخبار آن این است که بر هر زن و مرد گواهی می­دهد که بر روی آن چه عملی را انجام داده ­اند، و می­گوید: در فلان روز چنین و چنان عملی را انجام داده­ اند، پس اخبارش این چنین است». و نیز در حدیث آمده است: «از زمین حذر کنید و شرم داشته باشید؛ چون زمین مادر شما می­باشد و هر کس بر روی زمین هر عمل خیر یا شرّ را انجام دهد، از آن خبر می­دهد».

همچنین در این موضوع اثری از تابعی مشهور، عطاء الخراسانی نقل شده است که می­فرماید: بنده بر هر قطعه­ ای از زمین برای خداوند سجده کند، آن قطعه در روز قیامت برایش گواه خواهد بود (شهادت می­دهد)، و در روزی که بمیرد، برایش گریه می­کند.

الدلائل:

ــ وفي تفسیر السّمرقندي:

يومئذ تحدث أخبارها يعني: تخبر الأرض، بكل ما عمل عليها بنو آدم، من خير أو شر تقول للمؤمنين صلی عليَّ، وحج واعتمر، وجاهد، فيفرح المؤمن، وتقول للكافر أشرك وسرق، وزنى وشرب الخمر، فيحزن الكافر فيقول ما لها؟ يعني: ما للأرض تحدث بما عمل عليها؟ علي وجه التقديم والتأخير، ومعناه: يومئذ تحدث أخبارها وقال الإنسان ما لها.^([1])

ــ وفي تفسیر الخازن:

{يومئذ تحدث أخبارها} فيقول الإنسان ما لها، والمعنى أن الأرض تحدث بكل ما عمل علي ظهرها من خير أو شر، فتشكوا العاصي، وتشهد عليه وتشكر الطّائع وتشهد له «عن أبي هريرة قال : قرأ رسول الله صلي الله عليه وسلم هذه الآية {يومئذ تحدث أخبارها} قال أتدرون ما أخبارها؟ قالوا: الله ورسوله أعلم ، قال فإن أخبارها أن تشهد علي كل عبد أو أمة بما عمل علي ظهرها تقول عمل يوم كذا كذا وكذا فهذه أخبارها» (أخرجه التّرمذي، وقال حديث حسن صحيح).^([2])

---

([1]) تفسیر السّمرقندي المسمّی بحر العلوم/ج3/ص500/سورة الزلزلة /الآیة: 4/مکتبه إعزازیه، پشاور، پاکستان.

([2]) تفسير الخازن المسمى {لباب التأويل في معاني التنزيل} /ج4/ص430/سورة الزلزلة/الآیة:4 /مکتبه رشیدیه، کویته.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=3886
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.