آیا هنگام فراغت و جدایی، بکار بردن کلمه «خدا حافظ» بدعت است یا خیر؟

الجواب بسم ملهم الصواب

در احسن الفتاوی و منبع العلوم آمده است: که گوینده این لفظ (خدا حافظ) از سه حالت خالی نیست:

1ـ یا به جای السلام علیکم (خدا حافظ) گفته و به همین کفایت کرده لفظ (سلام) را نمی گوید چنان که مروج است، پس در این صورت بدعت و تحریف در دین و شریعت است به دلیل اینکه در حدیث صحیح وارد شده است که وقت رسیدن به مجلس و هنگام رخصت از مجلس، (سلام) بگوید حتی آن حضرتJ فرمودند: سلام آمدن به مجلس از سلام رخصت از مجلس، بهتر نیست.

2ـ یا بعد از (خدا حافظ)  سلام هم گفته، در این صورت این عمل زیادتی بر شریعت است و در حدیث «من أحدث في أمرنا هذا ما لیس منه فهو ردٌّ» داخل می باشد ، بدعت و نارواست اگر چه بعد از سلام کدام دعایی بدون التزام گوید، گنجایش دارد . اما این جمله (خدا حافظ) در این زمان، التزام پیدا کرده است.

3ـ چون که این جمله «خداحافظ» از اصطلاح و عرف اقوام غیر، اخذ شده است.

الدلائل:

 قال الإمام أبو داود سلیمان بن أشعث السجستان:

حدثنا أحمد بن حنبل، ومسدد، قالا: حدثنا بشر يعنيان ابن المفضل، عن ابن عجلان، عن المقبري، قال مسدد: سعيد بن أبي سعيد المقبري عن أبي هريرة، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «إذا انتهى أحدكم إلى المجلس فليسلم،  فإذا أراد أن يقوم، فليسلم فليست الأولى بأحق من الآخرة».([1])

ـ وفي عون المعبود:

(إذا إنتهی): أي جاء و وصل (فلیست الأولی): أي التسلیمة الأولی (بأحق): أي بأولی وألیق (من الآخرة): بل کلتاهما حق وسنة.([2])

ـ في الموسوعة الفقهیة، لهیئة:

إذا کان جالسًا مع قومٍ ثم قام لیفارقهم، فالسنة أن یسلم علیهم . لما ورد عن أبي هریرة .([3])


([1]) أخرجه أبو داود /ص970 /کتاب الأدب /باب: في السلام إذا قام من المجلس /رقم الحدیث: 5208 /دار الفکر ـ  بیروت /الطبعة الأولی.

([2]) عون المعبود شرح سنن أبي داود وهو مختصـر غایة المقصود…/ج14/ص66/کتاب الآداب/باب: في السلام إذا قام من المجلس/دارإحیاء التراث العربي ـ بیروت/الطبعة الثانية. 

([3]) الموسوعة الفقهیة الکویتیة/ج25/ص172/سلام/السلام عند مفارقة المجلس / رقم:25/ مکتبه علوم اسلامیه ـ چمن بلوچستان.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=3640
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.