آیا نوشیدن نوشابه انرژی زای «مانستر» جایز است؟

الجواب وبالله التوفیق

اینگونه نوشیدنی‌ها دو نوع هستند:

1ـ در آن‌ها هيچ نوع الكلي وجود ندارد و مسکر نیستند که اين نوع بدون شبهه جايز است؛

2ـ نوع دیگر آن ‌است كه در آن مقداري الكل وجود دارد که حكم آن به شرح ذيل است:

اگر استفاده و نوشيدن مقدار زياد آن، مسكر و نشه آور باشد، پس استفاده نمودن مقداری كم از آن نيز مطابق مذهب جمهور اهل سنت حرام است و اين وابسته به نوع الكلي است كه در ساخت آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه تفصيل آن به شرح ذيل است:

“مسئله‌ي الكل”

مولانا مفتی محمّدرفيع عثماني «حفظه‌الله» در كتاب نوادرالفقه می‌نويسد: الكل از لحاظ شرعی سه قسم است.

«1»: قسم اول الكلی است كه از شرابِ كشمش، انگور و يا خرما ساخته شده است، اين نوع الكل شرعاً ناپاك است، پس داروهايی كه اين نوع الكل با آن‌ها مخلوط شده باشد آن‌هم حرام است؛

«2»: قسم دوم: الكلي است كه از غير شراب كشمش، انگور و خرما، يعني از چيزهاي ديگری ساخته شده است: مثلاً از شراب آلو، جو، عسل و غيره. در مورد اين نوع الكل كه از اشيای فوق الذكر ساخته شده باشد، دو نظريه وجود دارد:

 1ـ نزد امام ابوحنيفه و امام ابويوسف اين نوع پاك است و نوشيدن آن به مقداري كه سكر ايجاد نكند، حلال است؛ به شرط اين كه به قصد تلذّذ و تلهّی استفاده نشود؛

 2ـ نزد امام محمد اين نوع ناپاك و در حكم نجاست خفيفه است و استفاده‌ی مقدار كم آن هم ناجايز است. فتوا در اين مسئله عموما بر قول امام محمد داده می‌شود، اما چون‌كه در الكل ابتلاي عام است، لذا داروهايي كه در آن الكل قسم دوم مخلوط شده است، مطابق قول امام ابوحنيفه و امام ابويوسف گنجايش و جواز دارد، اگر چه تقاضای تقوی و احتياط آن است كه بر قول امام محمد عمل شود؛

«3»: قسم سوم: الكلی است كه از شراب ساخته نشده، بلكه از چيزهاي پاك ساخته شده است مانند كشمش، خرما، انگور، آلو، جو، عسل و چوب یا نفت و غيره ساخته شده است. اين نوع الكل‌ها پاك و حلال هستند. شایان ذكر است كه ميان قسم اول و قسم سوم اين تفاوت وجود دارد كه قسم اول از شراب انگور وخرما، ساخته می‌شود، اما قسم سوم، از خود انگور و خرما و غيره ساخته می‌شود، نه از شراب آن.

و اگر الكل نوعش مشخص نباشد كه از چه چيز درست شده است و بر ظن غالب نيز ناپاكی‌اش معين نبود، بلكه فقط احتمال می‌رفت كه شايد از قسم اول باشد، پس در اين صورت تنها بر اساس شك و شبهه بر نجاست و حرمت آن حكم داده نمی‌شود؛ بنابراين داروها وادكلن‌هايی كه اين گونه الكل‌ با آن‌ها مخلوط شده و معلوم نيست كه از كدام قسم از اقسام سه‌گانه‌ی فوق‌الذكر ساخته شده‌اند، نوشيدن و استفاده‌ی آن‌ها جايز است و لباسی‌كه اين دارو وادكلن به آن اصابت كرده ناپاك گفته نمی‌شود و بدون شستن می‌تواند نماز بخواند و نمازش ادا می‌گردد؛ البته درصورت امكان، بهتر است ازاين نوع الكل هم پرهيز شود.

خلاصه اين كه اگر نوعيت الكل مشخص است پس الکلی كه پاك و حلال است استفاده نمايد و الكلی كه نوعيت آن مشخص نيست، فقط برای علاج گنجايش دارد.

الدلائل:

ـ في الدرّ المختار:

وفي طلاق «البزازية»: وقال محمد ما أسكر كثيره فقليله حرام، وهو نجس أيضاً.([1])

ـ وفي ردّ المحتار:

وقوله عليه الصلاة والسلام: «ما أسكر كثيره فقليله حرام» رواه أحمد وابن ماجه والدارقطني وصححه. قوله: (غيره) كصاحب «الملتقى» و«المواهب» و«الكفاية» و«النهاية» و«المعراج» و«شرح المجمع» و«شرح درر البحار» و«القهستاني» و«العيني»، حيث قالوا الفتوى في زماننا بقول محمد لغلبة الفساد. وعلل بعضهم بقوله لأن الفساق يجتمعون على هذه الأشربة ويقصدون اللهو والسكر بشربها… قوله:(وفي طلاق البزازية) الأولى حذف طلاق، لأن قوله ما أسكر كثيرة فقليله حرام وهو نجس لم يذكره في كتاب الطلاق بل في كتاب الأشربة.([2])

ـ وفي الفقه الإسلامي وأدلته:

اتفق العلماء على أن الأصل في الأشربة والأطعمة الإباحة، لقوله تعالى: [هو الذي خلق لكم ما في الأرض جميعاً] {البقرة:29/2} فكل ما نزل من السماء أو نبع من الأرض، أو عصر من التمر والزهر فهو حلال. واتفقت المذاهب (المفتى به ـ وهو رأي محمد ـ عند الحنفية، وغير الحنفية) على تحريم جميع الأشربة المسكرة، قليلها وكثيرها، نيئها ومطبوخها، سواء أكانت خمراً (وهي عصير العنب المتخمر) أم غيرها من الأشربة الأخرى المتخذة من الزبيب أو التمر أو العسل والتين، أو الحبوب كالقمح والشعير والذرة، ونحوها، ويحد كما سأوضح في بحث الحدود شارب القليل أو الكثير منها عند غير الحنفية، ولا يحد إلا بالسكر من الأشربة غير الخمر، أو بشرب القليل أو الكثير من الخمر عند الحنفية، لقوله صلّى الله عليه وسلم : «كل مسكر خمر، وكل خمر حرام»، «أنهاكم عن قليل ما أسكر قليله» «ما أسكر كثيره، فقليله حرام» «إن من العنب خمراً، وإن من العسل خمراً، ومن الزبيب خمراً، ومن الحنطة خمراً، ومن التمر خمراً، وأنا أنهاكم عن كل مسكر».

ويحرم جميع ما هو ضار من الأشربة كالسم وغيره، وكل ما هو نجس كالدم المسفوح والبول، ولبن الحيوان غير المأكول عدا الإنسان، وكل ما هو متنجس كالمائع الذي وقعت فيه نجاسة لما فيه من الضرر على الإنسان.([3])


([1]) الدر المختار، ج10/ص36، کتاب الأشربة، دار احیاء التراث العربي/ الطبعة الأولی.

([2]) رد المحتار، ج10/ص35ـ36، کتاب الأشربة، دار احیاء التراث العربي/ الطبعة الأولی.

([3]) الفقه الإسلامي وأدلته، ج4/ ص2623، الباب السابع الحظر والإباحة، المبحث الثاني ـ الأشربة، المکتبه الرّشیدیه.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=3438
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.