معنای نام حضرت «نوح» چیست؟ و چرا به ایشان نوح می‌گویند؟

الجواب باسم ملهم الصواب

نوح:

از نظر لغت: به نوحه و گریستن اطلاق می‌شود.

علت تسمیه به «نوح»: 

به این خاطر به ایشان نوح می‌گویند: چون بسیار گریه کرده است.

در این مورد که علت گریه ایشان چه بوده؟ اقوال مختلفی از علما منقول می‌باشد:

1 ـ چون بر حال خود بسیار گریه می‌کرد؛

2ـ  بخاطر گناهان قوم و اهلش گریه کرد؛

3 ـ بخاطر پسرش به درگاه خداوند مراجعه کرد؛

4 ـ قوم خود را بد دعایی کرده است؛

5 ـ روزی سگی مجزوم را دید و آن را در دل قبیح و زشت پنداشت و به همین علت خداوند به ایشان وحی کرد که: کی را بد دانستی؟ مخلوق من را یا خودم را؟!

و اسمش را برخی «عبدالغفار» و برخی «عبدالجبار» و برخی «یشکر» نوشته‌اند.

اما علامه محمود آلوسی صاحب تفسیر «روح المعانی» پس از ذکر این اقوال می‌فرمایند: من بر این اخبار اعتماد نمی‌کنم، آن‌چه مورد اعتماد بنده است همین است که اسم ایشان از همان اول «نوح» بوده است.

الدلائل:

ـ فی تفسیر روح المعانی:

ونوح كما قال الجواليقي: أعجمي معرب، زاد الكرماني ومعناه بالسريانية: الساكن، وقال الحاكم في المستدرك: إنما سمّي نوحا لكثرة بكائه على نفسه وإسمه عبد الغفار والأول أثبت عندي…^([1])

ـ و أیضا فی تفسیر روح المعانی:

وجاء ابن عباس وعكرمة وجويبر ومقاتل أنه عليه السلام إنما سمي نوحا لكثرة ما ناح على نفسه، واختلف في سبب ذلك فقيل: هو دعوته على قومه بالهلاك وقيل: مراجعته ربه في شأن ابنه كنعان. وقيل: إنه مرّ بكلب مجذوم فقال له اخسأ يا قبيح فأوحى الله اليه أعبتني أم عبت الكلب وقيل : هو إصرار قومه على الكفر فكان كلما دعاهم وأعرضوا بكى وناح عليهم قيل: وكان اسمه قبلُ، السكن، لسكون الناس إليه بعد آدم عليه السلام وقيل: عبد الجبار وأنا لا أعول على شيء من هذه الأخبار والمعول عليه عندي ما هو الظاهر من أنه اسم وضع له حين ولد وليس مشتقا من النياحة…^([2])

و أیضا فی تفسیر روح المعانی:

بسم الله الرحمن الرحيم [إنا أرسلنا نوحا] هو اسم أعجمي زاد الجواليقي معرب والكرماني معناه بالسريانية: الساكن وصرف لعدم زيادته على الثلاثة مع سكون وسطه بعربي أصلا وقول الحاكم في «المستدرك»: إنما سمي نوحا لكثرة نوحه وبكائه على نفسه. وإسمه عبد الغفار، لا أظنه: يصح، وكذا ما ينقل في سبب بكائه من أنه عليه السلام رأى كلبا أجرب قذرا فبصق عليه فأنطقه الله تعالى فقال: أتعيبني أم تعيب خالقي؟ فندم وناح لذلك.

ـ و فی تفسیرالقرآن العظیم:

وقال يزيد الرقاشي: إنما سمّي نوحًا لكثرة ما ناح على نفسه.^([3])

---

([1]) روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، ج4/ص201، دارالکتب العلمیة، بیروت: الطبعة الثانیة.

([2]) روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، ج4/ص388، دارالکتب العلمیة، بیروت: الطبعة الثانیة.

([3]) تفسیرابن کثیر، ج 1/ص98، تخریج احادیث: هانی الحاج، مصر: المکتبه التوفیقیة.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=2609
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.