شخصی فقیر، تکه زمینی دارد که قابل کشاورزی نیست، سردار روستا بر روی زمین او، بدون اجازه اش مدرسه می سازد. آیا فقیر می تواند این مدرسه را منهدم کرده و زمین خود را پس بگیرد؟

الجواب باسم ملهم الصواب

کسی که مال دیگری را بدون اجازه تصرف کند، غاصب محسوب می شود [چنانچه در ماده 96 ، درر الحکام شرح المجله مذکور است]. پس در صورت مسئوله سردار با تصرف زمین فقیر که بدون اجازه او صورت گرفته است، غاصب محسوب می شود و بر او لازم است زمین را پس دهد تا از مجازات اخروی در امان بماند. اما چنانچه تحویل نداد، صاحب زمین می تواند مدرسه را منهدم نموده و ملک خویش را دوباره به دست گیرد.

الدلائل:

ـ فی الرد:

لا يجوز لأحد من المسلمين أخذ مال أحد بغير سبب شرعي.^([1])

– وفی بدائع الصنائع:

ولو غصب أرضا فبنى عليها أو غرس فيها لا ينقطع ملك المالك، ويقال للغاصب أقلع البناء والغرس وردها فارغة؛ لأن الأرض بحالها لم تتغير ولم تصر شيئا آخر.^([2])

– وفی دررالحکام شرح المجلة:

 ولا يجوز التصرف في ملك الغير بلا إذنه . انظر المادة ( 96 ).^([3])

---

([1]) رد المحتار/ ج6/ص 98/کتاب الحدود/باب التعزیر/ط: دارالمعرفة.

([2]) بدائع الصنائع/ج6/ص 141/کتاب الغصب/ حکم الغصب/مکتبه رشیدیه.

([3]) دررالحکام شرح مجلة الأحکام/ج1/ص96/ماده 96 /القواعدالکلیة/ط: مکتبة العربیة.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=1966
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.