شخصی بنام صالح سالهاست که ناپدید شده است، تا این که قاضی به موت او حکم می کند. ـ قبل از اینکه حکم موت ایشان داده شود، پسری از مفقود فوت می کند ـ متوفی فرزندانی دارد که نوه صالح می باشند، حال آیا نوه ها از طریق پدرشان، از پدر بزرگ خود یعنی صالح (مفقود) ارث می برند یا خیر؟ چون اگر پدرشان زنده می بود، حتما از صالح (مفقود) ارث می بردند اما در اینصورت که فوت پدرشان قبل از حکم موت صالح توسط قاضی می باشد، آیا به آنها ارث می رسد؟

الجواب باسم ملهم الصواب

از مفقودی که به او حکم موت داده می شود، فقط وارثان موجود در وقت حکم موت او، ارث می برند. لذا فرزندی که قبل از حکم موت صالح، وفات کرده است، ارث نمی برد از این رو در صورت مذکور نوه های صالح چون پدرشان قبل از حکم موت صالح توسط حکومت، فوت کرده است لذا از صالح ارث نمی برند.

الدلائل:

ـ فی الهندیة: 

وإذا حكم بموته اعتدت امرأته عدة الوفاة من ذلك الوقت وقسم ماله بين ورثته الموجودين في ذلك الوقت ومن مات قبل ذلك لم يرث منه.^([1])

– وفی البحر:

(قوله وتعتد امرأته وورث منه حينئذ لا قبله) أي حين حكم بموته بمضي هذه المدة والظرف قيد للحكمين كأنه مات من ذلك الوقت معاينة إذ الحكمي معتبر بالحقيقي، وكذا يحكم بعتق مدبريه وأمهات أولاده في ذلك الوقت كما في الحاوي.^([2])

– وفی تبیین الحقایق:

قال – رحمه الله – (وتعتد امرأته وورث منه حينئذ لا قبله) أي حين حكم بموته لا قبل ذلك حتى لا يرثه إلا ورثته الموجودون في ذلك الوقت لا من مات قبل ذلك الوقت من ورثته كأنه مات فيه عيانا لأن الحكمي معتبر بالحقيقي.^([3])

---

([1]) الفتاوی الهندیة /ج2/ص309/کتاب المفقود/دارالفکر.

 ([2]) البحرالرائق شرح کنزالدقائق/ج5/ص267/کتاب المفقود/دار احیاءالتراث العربی.

 ([3]) تبیین الحقائق /ج4/ص232/کتاب المفقود/مکتبه اشرفیه.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=1962
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.