هنگام جاری شدن سیل و خراب شدن بسیاری از منازل، کالاهای آن منزل‌ها اعم از قیمتی و غیر قیمتی به همراه سیل به آبادی‌های پایین دست، می‌روند؛ اینک آیا برای اهالی این آبادی‌ها استفاده از اشیای مذکور جایز است؟

الجواب وبالله التوفیق

در صورت مسئوله اگر اشیای یافت شده قیمتی نبوده و بگونه‌ای باشند که در عرف مردم مباح پنداشته شده و مردم به دنبال آنها نمی‌گردند؛ استفاده از چنین وسایلی جایز است. اما اگر آن اشیاء قیمتی باشند، شخصی که آنها را پیدا می‌کند، باید به هر نحوی که برایش میسر است اعلام کند که وسایلی را پیدا نموده است تا صاحب‌شان پیدا شود، ولی چنانچه با وجود اعلام نمودن باز هم از صاحب اشیاء خبری نشد و طبق غالب گمان دیگر صاحب آنها به دنبال آنها نیست، در اینصورت شخصی که آن وسایل را پیدا کرده است، اشیای یافت شده را از طرف صاحب آنها صدقه نماید و در صورتی که خود یابنده نیازمند باشد، می‌تواند از آنها استفاده کند، البته به این شرط که با خود عهد کند هرگاه صاحب‌شان پیدا شود، به او بدهد.

الدلائل:

ـ فی الرد:

وذكر في شرح الوهبانية ضابطا، وهو أن ما لا يسرع إليه الفساد ولا يعتاد رميه كحطب وخشب فهو لقطة إن كانت له قيمة ولو جمعه من أماكن متفرقة في الصحيح كما لو وجد جوزة ثم أخرى وهكذا حتى بلغ ماله قيمة.([1])

ـ وفی قاضي‌خان:

حطب وجد في الماء إن لم يكن له قيمة فهو حلال لمن أخذه و إن كانت له قيمة يكون لقطة و حكم اللقطة يكون معلوما التفاح أو الكمثرى إذا كان في نهر جار قالوا: يجوز أخذه و إن كثر لأن هذا مما يفسد إن ترك و لو وجد جوزة ثم أخرى ثم أخرى حتى بلغ عشرة و أخذ و لها قيمة فإن وجد الكل في موضع واحد فهي لقطة لأن لها قيمة و إن وجدها في مواضع متفرقة تكلموا فيه و الصحيح أنها بمنزلة اللقطة.([2])

ـ وفی مجمع الضمانات:

حطب وجد في الماء إن لم يكن له قيمة فهو حلال لمن أخذه، وإن كان له قيمة يكون لقطة وحكم اللقطة معلوم.([3])


(1) ردالمحتار/ج6/ص343/کتاب اللقطة/مطلب فیمن مات…/داراحیاءالتراث العربی/الطبعة الأولی.

(2) فتاوی قاضی خان/ج3/ص287/کتاب اللقطة/قدیمی کتب خانه.

(3) مجمع الضمانات/ص376/الباب السادس عشر فی مسائل اللقیط واللقطة/المکتبة الحقانیة.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=1286
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.