در برخی مناطق برای خواستگاری جلسه‌ی بزرگی دایر می گردد و دختر را برای پسر خواستگاری می‌نمایند؛ لازم به ذکر است که ایجاب و قبولی با قاعده مثل جلسات عقد نکاح در آن صورت نمی‌گیرد. اینک آیا با انجام چنین جلسه‌ای عقد نکاح دو نفر انجام می‌شود یا اینکه برای محرم شدن نیازمند انجام نکاح هستند؟

الجواب وبالله التوفیق

ابتدا باید دانست نکاح عبارت است از ایجاب و قبول با قاعده در حضور شهود. اما خواستگاری صرفاً تشریفاتی می‌باشد که خانواده‌ی پسر، علاقه‌ی فرزندشان را به خانواده‌ی دختر اظهار داشته و از او خواستگاری می‌کنند. بنابراین خواستگاری نکاح نیست؛ بلکه وعده‌ی نکاح می‌باشد و با انجام چنین مراسمی دختر و پسر بر یکدیگر حلال نمی‌شوند و برای محرم شدن نیازمند نکاح و ایجاب و قبول با قاعده در حضور شاهدان هستند. 

الدلائل:

ـ فی الدر:

…وكذا أنا متزوجك أو جئتك خاطبا. لعدم جريان المساومة في النكاح أو هل أعطيتنيها أنَّ المجلس للنكاح، وإن للوعد فوعد.^([1])

ـ وفی‌الرد:

قال في شرح الطحاوي: لو قال هل أعطيتنيها فقال أعطيت إن كان المجلس للوعد فوعد، وإن كان للعقد فنكاح. اهـ. قال الرحمتي: فعلمنا أن العبرة لما يظهر من كلامهما لا لنيتهما، ألا ترى أنه ينعقد مع الهزل والهازل لم ينو النكاح.^([2])

ـ و‌فی البحر:

لو قال: هل أعطيتنيها فقال: أعطيتك إن كان المجلس للوعد فوعد، وإن كان للعقد فنكاح.^([3])

ـ وفی الفقه الإسلامی:

الخطبة مجرد وعد بالزواج، وليست زواجا، فإن الزواج لا يتم إلا بانعقاد العقد المعروف، فيظل كل من الخاطبين أجنبيا عن الآخر، ولا يحل له الاطلاع إلا على المقدار المباح شرعا وهو الوجه والكفان.^([4])

---

(1) الدرالمختار/ج4/ص62/کتاب النکاح/مطلب:کثیراً ما یتساهل…/داراحیاءالتراث العربی/الطبعة الأولی.

(2) ردالمحتار/ج4/ص62/کتاب النکاح/مطلب:کثیراً ما یتساهل…/داراحیاءالتراث العربی/الطبعة الأولی.

(3) البحرالرائق شرح کنزالدقائق/ج3/ص147/کتاب النکاح/مکتبه رشیدیه.

(4) الفقه الإسلامی وأدلته/ج9/ص6492/مکتبه رشیدیه.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: https://hamadie.ir/fiqh/?p=1270
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.