شخصی به خانمش گفته مهریه ات را بر من ببخش، زنش گفته بشرطی که مرا به حج ببری بخشیدم؛ آن شخص هم قبول کرده است اما در بردن زنش به حج، امسال دیگر سال کرده تا اینکه آن شخص وفات کرده است؛ حال آیا این زن می تواند مهریه اش را از ترکه شوهرش پس بگیرد؟

الجواب باسم ملهم الصواب

آری چون در صورت فوق رضایت زن به هبه کردن مهریه، مشروط به بردنش به حج بوده و این هبه بشرط عوض می باشد، و حج عوض مالی است، و از آنجا که شوهر به شرط همسرش(بردن به حج) عمل نکرده است، زن می تواند مهریه اش را پس بگیرد.

الدلائل:

ـ فی الرد:

قوله (على حجها الخ) اشتمل البيت على مسألتين الأولى امرأة تركت مهرها للزوج على أن يحج بها فلم يحج بها قال محمد ابن مقاتل إنها تعود بمهرها لأن الرضا بالهبة كان بشرط العوض فإذا انعدم العوض انعدم الرضا ،والهبة لا تصح بدون الرضا. ^([1])

ـ وفی الهندیة:

إذا قال الرجل لامرأته أبرئيني عن المهر حتى أهب لك كذا، فأبرأته ثم أبى الزوج أن يهبها، قال نصير يعود المهر عليه كما كان، وذكر في كتاب الحج امرأة تركت مهرها على زوجها على أن يحج، قال محمد بن مقاتل: إن المهر يعود عليه على حاله، قال الصدر الشهيد رحمه الله تعالى في واقعاته: المختار للفتوى ما قاله نصير ومحمد بن مقاتل رحمهما الله تعالى – : إن المهر يعود، كذا في المضمرات.^([2])

ـ وفی قاضی خان:

إذا تركت المرأة مهرها على الزوج على أن يحج بها فقبل الزوج ذلك ولم يحج بها كان المهر عليه على حاله والفتوى على هذا القول.^([3])

---

([1]) ردالمحتار /ج8/ص447/کتاب الهبة، فصل في مسائل متفرقة،داراحیاءالتراث العربی، بیروت: الطبعة الأولی.

([2]) الفتاوی الهندیة/ج4/ص540/کتاب الهبة، ( الباب الثامن في حكم الشرط في الهبة ) /داراحیاء التراث العربی،الطبعة الأولی.

([3]) فتاوی قاضی خان،ج3/ص153/کتاب الهبة، فصل في هبة المرأة مهرها من الزوج، قدیمی کتب خانه، کراچی.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: http://hamadie.ir/fiqh/?p=483
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.