شخصی می‌خواهد منزل خود را که به مدت یک سال به اجاره داده است، بعد از گذشت شش ماه از مستأجر پس بگیرد و در عوض شش ماه دیگر، مقداری پول به مستأجر بدهد، آیا برای مستأجر گرفتن این پول جایز است یا خیر؟

الجواب باسم ملهم الصواب

اگر برای موجر عذری پیش بیاید که ضرر آن آشکار باشد، موجر بدون رضایت مستأجر و قضای قاضی می‌تواند عقد اجاره را فسخ کند و اگر ضرر آن آشکار نباشد، بدون رضایت مستأجر و یا قضای قاضی نمی‌تواند اجاره را فسخ کند، و اجاره بدون عذر فسخ نمی‌گردد. حالا اگر با توافق برای راضی گردانیدن مستأجر پولی و یا چیز دیگری به او بدهد اشکالی ندارد؛ چون موجر بدون رضایت مستأجر نمی‌تواند اجاره را فسخ کند.

الدلائل:

ـ في الدّر:

تفسخ بالقضاء أو الرضا.^([1])

ـ وفي الرّد:

والحاصل: أنه لا يشترط القضاء أو الرضی في خيار الشرط والرؤية. وأمّا في خيار العيب ففي نحو انهدام الدار كلها يفسخ بغيبة صاحبه، بخلاف انهدام الجدار ونحوه كما مر. وأمّا في غيره من الأعذار فسيأتي أن الأصح أن العذر إن كان ظاهراً ينفرد. وإن مشتبهاً لا ينفرد.^([2])

ـ وفي الهندیة:

وإذا تحقق العذر ومست الحاجة إلى النقض هل يتفرد صاحب العذر بالنقض أو يحتاج إلى القضاء أو الرضا؟ اختلفت الروايات فيه والصحيح أن العذر إذا كان ظاهراً يتفرد وإن كان مشتبهاً لا يتفرد كذا في «فتاوى قاضيخان».^([3])  

---

([1]) الدر المختار/ج9/ص 90/کتاب الإجارة/باب فسخ الإجارة/دار إحیاء التراث العربي.

([2]) ردّ المحتار علی الدر المختار/ج9/ص 91/کتاب الإجارة/باب فسخ الإجارة/دار إحیاء التراث العربي.

([3]) الفتاوی الهندیة/ج4/ص 633/کتاب الإجارة/الباب التاسع عشـر في فسخ الإجارة بالعذر …/دار إحیاء التراث العربي.

و الله اعلم بالصّواب

آدرس فتوا: http://hamadie.ir/fiqh/?p=3067
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.