دارالافتاء مجازی حمادیه اهل سنت و جماعت – بر اساس فقه حنفی
الجواب باسم ملهم الصواب
باید دانست اصل در تقسیم ترکه (آن چه که فرد بعد از وفات خود بعنوان میراث باقی می‌گذارد) از نظر موازین شرعی، همان است که بعد از وفات شخص صورت بگیرد نه در حیات او، زیرا اگر دارایی شخص در حیاتش تقسیم گردد، در اصطلاح فقهاء به آن هبه و هدیه گفته می‌شود نه ترکه؛ چون میراث همان چیزی است که بعد از وفات شخص بجا بماند و کسی دیگر در آن حق مالکیت نداشته باشد. اما حضرت مولانا مفتی محمد تقی عثمانی می‌فرمایند: «هر چند طبق نظریه فقهای کرام به این کار هبه می‌گویند، ولی بازهم اگر شخصی به این گمان دارایی‌اش را تقسیم کند تا که فرزندانش بعد از وفات او دچار سر درگمی نگردند و موجب اختلاف در میان آن‌ها نگردد؛ پس می‌توان گفت تقسیم میراث صورت گرفته است و مشکلی شرعی ندارد…»
و به همین صورت مولانا شبیر احمد «قاسمی» این عمل را پسندیده و مورد تایید می‌دانند چنانکه در فتاوی قاسمي آمده است:
« اس طرح زندگی مین هر ایک کا حصه متعین کردیاجائی تو بهتر اور مناسب اقدام هی »
و چنانچه شخص با تقسیم میراث در حیاتش با در نظر گرفتن دینداری قصد تفضیل بعضی از فرزندان را بر بعضی دیگر داشته باشد گنجایش دارد امّا اگر چنانچه بخواهد با این کار برخی از وارثان را متضرر گرداند درست نیست؛ زیرا مساوات و عدالت شرعی بین وارثان به هنگام تقسیم میراث واجب است .
الدلائل:
ـ فی تکملة فتح الملهم:
و أما إذا أراد الرجل أن یقسم أمواله فیما بین أولاده فی حیاته لئلا یقع بینهم نزاع بعد موته، فإنه و إن کان هبة فی إصطلاح الفقهی ولکنه فی الحقیقة والمقصود استعجال لما یکون بعد الموت وحینئذ ینبغی أن یکون سبیله سبیل المیراث.([1])
([1]) تکملة فتح الملهم بشرح صحیح الإمام مسلم، ج2/ص 48 و 49، کتاب الهبات/باب کراهة تفضیل بعض الأولاد فی الهبة، الرقم: (4151) مکتبه دارالعلوم کراچی.
و الله اعلم بالصّواب
آدرس فتوا:
http://hamadie.ir/fiqh/?p=2633
مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه، اهل سنت و جماعت بر اساس فقه حنفی
کپی و انتشار فتاوی با ذکر نام منبع «مدرسه دینی اصحاب الصفه زاهدان، دارالافتاء مجازی حمادیه» و آدرس فتوا مجاز می باشد و انتشار بدون ذکر منبع و آدرس شرعاً مجاز نمی باشد.